Congres Palliatieve Zorg en Dementie

Het programma is samengesteld om je concrete handvatten, inzichten en inspiratie te bieden. Met lezingen van onder andere Sander de Hosson, specialist ouderengeneeskunde Maartje Klapwijk, rouwexpert Manu Keirse, geestelijk verzorger Marc Rietveld, verpleegkundige Saskia Danen, en workshops met ervaringsdeskundigen waarin praktijk en ervaring centraal staan, hopen we u nieuwe perspectieven mee te geven.

We hopen niet alleen op kennisdeling, maar bieden ook ruimte voor reflectie en ontmoeting. Want palliatieve zorg is teamwork: samen met collega’s, naasten en de betrokkenen zelf proberen we steeds weer de best mogelijke zorg te bieden.

De dag wordt gekenmerkt door praktijkgerichte sessies over thema's als proactieve zorgplanning, morele dilemma’s, en zorg in de laatste levensfase. Daarnaast is er ruimte voor reflectie en het delen van persoonlijke ervaringen. Samen onderzoeken we hoe we de zorg kunnen blijven verbeteren in een tijd waarin dementie steeds meer mensen raakt.

We hopen dat je deze dag zult ervaren als een bron van inspiratie en concrete inzichten, en dat het u ondersteunt in uw belangrijke werk. Inschrijven kan hier.

Namens de organisatie, wensen wij je een leerzaam en waardevol congres toe!

De congresorganisatie,

Saskia Danen, Sander de Hosson en Inge van Drongelen.

Congresruimte Vianen

Programma in het kort

12:15 - 13:00 Ontvangst met koffie en thee

13:00 - 13:10 Plenaire opening door dagvoorzitter - Sander de Hosson, longarts

13:15 - 13:45 Plenaire lezing "Palliatieve zorg bij dementie" - Maartje Klapwijk, specialist ouderengeneeskunde

13:55 - 14:35 Plenaire lezing: "Proactieve zorg bij dementie" - Sasia Danen

14:55 - 15:40 Workshopronde 1

a. Dokter Kees: Film en nabespreking met Jesse van Venrooij, documentairemaker en Founding Director Ethics Filmservice and FilmMoment

b. Zorg in de laatste levensfase bij dementie met Eefje Sizoo, specialist ouderengeneeskunde en onderzoeker Universitair Netwerk Ouderenzorg van Amsterdam UMC.

15:45 - 16:30 Workshopronde 2

a. Ervaringsverhalen: In gesprek met mensen met dementie en mantelzorgers Begeleiding: Saskia Danen Met: Anita Linskens (diagnose Alzheimer op haar 54e), Ton in ’t Veen (zorgde thuis voor zijn vrouw Hester) en Margreet Mantel (verzorgde haar man Jan Willem, die FTD had).

b. Existentiële levensvragen en dementie met Marc Rietveld, geestelijk verzorger

16:35 - 17:05 Plenaire Slotlezing: Levend verlies bij dementie met professor Manu Keirse

Volledig programma van het Congres

12:15 - 13:00 Ontvangst met koffie en thee

13:00 - 13:10 Opening door dagvoorzitter

Sander de Hosson, longarts

Sander de Hosson is auteur en columnist over palliatieve zorg en schreef de boeken Slotcouplet en Leven toevoegen aan de dagen. Ook is hij mede-oprichter van het palliatieve zorgplatform Carend.

13:15 - 13:45 Palliatieve zorg bij dementie

Spreker: Maartje Klapwijk

Maartje Klapwijk is specialist ouderengeneeskunde en expert op het gebied van palliatieve zorg bij kwetsbare ouderen.

Onderwerpen:

• Uitdagingen in de palliatieve fasen en stervensfase bij dementie.
• Het vroegtijdig herkennen van signalen van achteruitgang.
• Praktische handvatten voor communicatie met naasten en zorgteams.

Beschrijving:

De palliatieve zorg voor ouderen met dementie vereist een zorgvuldige en multidisciplinaire benadering, waarin kwaliteit van leven centraal staat. Maartje Klapwijk, specialist ouderengeneeskunde en expert in palliatieve zorg, bespreekt de complexe zorgvragen die ontstaan in de laatste levensfase bij dementie.

Tijdens deze sessie geeft ze inzicht in het tijdig herkennen van subtiele signalen van achteruitgang en hoe daarop te anticiperen. Daarnaast gaat ze in op de uitdagingen in communicatie, zowel met naasten die vaak emotioneel betrokken zijn, als met zorgteams die te maken hebben met moeilijke beslissingen en coördinatie van zorg.

Key Takeaway:

Een praktisch en helder overzicht van hoe palliatieve zorg bij dementie effectief kan worden ingezet, met de nadruk op behoud van comfort en kwaliteit van leven, zowel voor de patiënt als voor de betrokkenen.

13:55 - 14:35 Proactieve zorg bij dementie

Spreker: Saskia Danen

Saskia Danen is verpleegkundige (niet-praktiserend) en gespecialiseerd in dementie en proactieve zorgplanning.

Onderwerpen:

• Wat is proactieve zorgplanning en waarom is het bij dementie extra belangrijk?
• Het betrekken van mensen met dementie en naasten bij toekomstige zorgwensen en behandelgrenzen.
• Concrete tools en voorbeelden bij het voeren van gesprekken.

Beschrijving van de lezing:

Proactieve zorgplanning is een essentieel onderdeel van goede zorg bij dementie. Het biedt patiënten en hun naasten de kans om zorgwensen en grenzen vast te leggen, nog voordat de communicatie lastiger wordt. Saskia Danen, verpleegkundige (niet-praktiserend) en expert op dit gebied, laat zien hoe zorgverleners met een tijdige en sensitieve aanpak rust en regie kunnen creëren voor alle betrokkenen.

Tijdens deze sessie bespreekt Saskia de kernprincipes van proactieve zorgplanning en waarom dit juist bij dementie van onschatbare waarde is. Ze gaat in op het betrekken van mensen met dementie en hun families in deze gesprekken, met respect voor hun waarden en behoeften. Met behulp van concrete tools, praktische voorbeelden en casuïstiek biedt ze een inspirerende en toepasbare aanpak.

Key Takeaway:

Proactieve zorgplanning biedt regie en rust bij alle fases van dementie.

14:35 - 14:55 Pauze

14:55 - 15:40 Workshopronde 1

1. Dokter Kees: Film en nabespreking

Dokter Kees is specialist ouderengeneeskunde en werkt in het verpleeghuis waar Willy al ruim een jaar woont. Willy heeft dementie. De familie van Willy heeft aangegeven dat hij een euthanasieverklaring heeft en vraagt zich af of dit dan het moment is voor Willy om euthanasie te krijgen. Documentairemaker Jesse van Venrooij volgt dokter Kees, Willy en zijn familie in deze zoektocht.

Workshopleider: Jesse van Venrooij, documentairemaker en Founding Director Ethics Filmservice and FilmMoment

Centrale vragen:

• Is Willy nog in staat om zelfstandig te beslissen over zijn levenseinde?
• Hoe ga je om met ethische dilemma’s en juridische kaders?

Interactieve nabespreking:

• We bespreken de film na en leggen de focus op morele vragen en professionele verantwoordelijkheid van de zorgverlener samen met de documentairemaker Jesse van Venrooij.
• Lees meer: Film Dokter Kees

B. Zorg in de laatste levensfase bij dementie

Spreker: Eefje Sizoo, specialist ouderengeneeskunde en onderzoeker Universitair Netwerk Ouderenzorg van Amsterdam UMC.

Onderwerpen:

• Het verloop van dementie in de laatste levensfase.
• Comfort en verlichting van lijden.
• Praktische vraagstukken en dilemma’s.
• Lees meer: Gids Zorg rond Levenseinde Dementie

Beschrijving:

De zorg in de laatste levensfase bij dementie vraagt om een delicate balans tussen medische zorg, comfort en emotionele ondersteuning. Eefje Sizoo, specialist ouderengeneeskunde en onderzoeker, brengt haar uitgebreide expertise en praktijkervaring samen in deze sessie.

Ze bespreekt het verloop van dementie in de laatste levensfase, inclusief de uitdagingen en veranderingen waarmee zorgverleners en naasten worden geconfronteerd. Het bieden van comfort en verlichting van lijden staat hierbij centraal, met een focus op palliatieve interventies die bijdragen aan de kwaliteit van leven in deze moeilijke fase.

Daarnaast behandelt Eefje praktische vraagstukken en dilemma’s, zoals het omgaan met voedingsproblemen, medische behandelingen en communicatie met naasten. Aan de hand van inzichten uit de Gids Zorg rond Levenseinde Dementie biedt ze concrete handvatten om deze complexe situaties te benaderen.

15:45 - 16:30 Workshopronde 2

A. Ervaringsverhalen: In gesprek met mensen met dementie en mantelzorgers

Begeleiding: Saskia Danen

Met: Anita Linskens (zij kreeg zelf de diagnose Alzheimer op haar 54e en zet zich sindsdien in om meer aandacht te vragen voor dit onderwerp), Ton in ’t Veen (zorgde thuis voor zijn vrouw Hester) en Margreet Mantel (verzorgde haar man Jan Willem, die frontotemporale dementie had).

Doel:

We gaan in deze workshop onder leiding van Saskia Danen dieper in op de emotionele en praktische uitdagingen van dementie in de laatste levensfase aan de hand van ervaringen van mensen die daar direct bij betrokken zijn of zijn geweest.

Anita Linskens (foto Brain Research Centre)

Foto: Linked-In

Foto: Inzet met Zorg

B. Existentiële levensvragen en dementie

Spreker: Marc Rietveld, geestelijk verzorger

Onderwerpen:

• Zingeving, verlies en identiteit.
• Handvatten voor hoop en betekenis.
• Casuïstiek en praktijkvoorbeelden.

In de palliatieve fase van dementie komen existentiële vragen naar voren, zowel bij de persoon met dementie als bij hun naasten. Deze vragen kunnen betrekking hebben op identiteit ("Wie ben ik nog?"), verlies ("Wat ben ik allemaal kwijtgeraakt?"), en zingeving ("Heeft mijn leven nog betekenis?").

Marc Rietveld, een ervaren geestelijk verzorger, neemt ons mee in de cruciale rol van geestelijke verzorging bij deze thema's. Hij biedt praktische handvatten om hoop en betekenis te vinden en te geven in deze moeilijke levensfase. Daarnaast deelt hij inspirerende praktijkvoorbeelden en casuïstiek om de vertaling naar de dagelijkse praktijk te vergemakkelijken.

Doel:

Deelnemers leren hoe zij vanuit hun eigen rol ondersteuning kunnen bieden bij existentiële vragen en omgaan met zingeving en verlies bij mensen met dementie en hun naasten. Deze workshop geeft inzicht in hoe geestelijke verzorging een waardevolle bijdrage levert aan palliatieve zorg bij dementie.

16:35 - 17:05 Plenaire Slotlezing: Levend verlies bij dementie (Manu Keirse)

Spreker: Manu Keirse

Manu Keirse, expert in rouw en verlies, bespreekt het geleidelijke afscheid bij dementie.

Onderwerpen:

• Hoe naasten het voortdurende afscheid ervaren.
• De impact op families en zorgverleners.
• Praktische tips voor omgaan met rouw en verdriet.

Beschrijving:

Levend verlies is het verdriet dat ontstaat bij een geleidelijk afscheid, zoals bij dementie. Het is een rouwproces dat vaak niet als zodanig wordt erkend, maar dat diepe sporen nalaat bij naasten en zorgverleners. In deze inspirerende slotlezing deelt Manu Keirse zijn uitgebreide kennis en inzichten over hoe dit verlies families en zorgteams raakt.

Hij bespreekt de unieke uitdagingen waarmee naasten worden geconfronteerd, zoals het gevoel iemand stukje bij beetje te verliezen, en de praktische en emotionele belasting die dat met zich meebrengt. Daarnaast richt hij zich op de belangrijke rol van zorgverleners en hoe zij steun kunnen bieden aan families én zichzelf.

Key Takeaway:

Een verdiepend inzicht in hoe levend verlies families en zorgverleners raakt.

17:05 - 17:15 Afsluiting door dagvoorzitter

Sander de Hosson

Sander de Hosson sluit de dag af met een inspirerende reflectie op de besproken thema’s en inzichten. Hij kijkt terug op de hoogtepunten van het congres en legt de verbinding tussen de gedeelde kennis en de dagelijkse praktijk van zorgverleners.

Praktische informatie

Datum: 24 september 2025

Locatie: Van der Valk Vianen

Prijs: €159,00 (vroegboekkorting tot 1 juni: €144,50)

Inschrijving: via de website