LACCS-programma voor (para)medici en vaktherapeuten

Omschrijving

Deze opleiding richt zich op (para)medici en vaktherapeuten die werken met kinderen en volwassenen met ernstige of matige verstandelijke beperkingen. De geëigende medische en therapeutische interventies komen bij deze doelgroep in een ander daglicht te staan. Ten eerste door de beperkte ontwikkelingsperspectieven: kinderen en volwassenen met ernstige of matige verstandelijke beperkingen leren langzaam, en behandeldoelen moeten daarop worden aangepast. Daarnaast brengt het ontwikkelingsniveau van mensen met ernstige of matige verstandelijke beperkingen vragen met zich mee: wat snapt iemand van de wereld om zich heen en wat zijn realistische verwachtingen? Tot slot is de therapeutische relatie met deze cliënten/leerlingen niet vanzelfsprekend.

Specifiek bij deze doelgroep is dat behandelaren en therapeuten vaak langdurig betrokken zijn, soms zelfs levenslang. Veel interventies richten zich niet zo zeer op de cliënt of leerling zelf, maar op zijn 'systeem' (ouders en begeleiders/leerkrachten), in de vorm van indirecte behandeling. Waar normaliter het doel van therapie vaak is om functies te herstellen of om specifieke vaardigheden te leren, bij deze doelgroep dragen interventies vooral bij aan het verkrijgen of behouden van een Goed Leven. De samenwerking met andere betrokkenen is essentieel. Behandeling aan mensen met ernstige of matige verstandelijke beperkingen is dan ook per definitie multidisciplinair.

Voor wie

Artsen, logopedisten, fysiotherapeuten, bewegingstherapeuten, ergotherapeuten, muziektherapeuten en speltherapeuten, werkzaam met kinderen of volwassenen met ernstige of matige verstandelijke beperkingen.

Inhoud opleiding  

Tijdens deze training komen de basisonderdelen van het LACCS-programma aan bod: de LACCS-waarden, Ontwikkelingsdenken, afstemmen van Communicatie en Contact. 

De eerste lesdag gaan we vooral in op Goed Leven en de waarden die daarbij horen. Het delen van, en doorleven van de waarden. Zijn ze echt allemaal even belangrijk? Waarom is het delen van de waarden zo belangrijk, en wat kun je ermee met je eigen cliënten/leerlingen? Mensen met ernstige of matige verstandelijke beperkingen zijn zo afhankelijk van anderen en hebben als gevolg daarvan levenslang veel verschillende (professionele) begeleiders, behandelaren en therapeuten om zich heen. Een overstijgende visie op het doel van de ondersteuning, behandeling en therapie is daarom essentieel. Therapeutische, medische en pedagogische interventie staat uiteraard bij geen enkele doelgroep 'op zich zelf', maar bij deze specifieke doelgroep is het multidisciplinaire aspect zelfs een zeer belangrijk kenmerk van de ondersteuning. We besteden specifiek aandacht aan het onderkennen van dilemma's. Een interventie op het ene LACCS-gebied kan een nadelige invloed hebben op een ander LACCS-gebied. Het voortdurend (multidisciplinair) bespreekbaar maken van deze dilemma's is belangrijk. We oefenen met een zogenaamd Goed-Leven-gesprek. Dit is een check: hoe goed is het leven van deze cliënt/leerling? Op basis van dit gesprek kun je verbeterdoelen voor hem/haar opstellen. 

De tweede lesdag staat in het teken van Ontwikkelingsdenken. Dit is een praktische (en wetenschappelijk onderbouwde) wijze om naar iemands niveau en belevingswereld te kijken. Dit is een essentieel onderdeel van deze opleiding, omdat elke arts/behandelaar voortdurend moet aansluiten bij het begripsniveau van de cliënt/leerling. Zowel in zijn interactie/communicatie/onderzoek, als in de verwachtingen die hij kan hebben van de cliënten/leerling over de betrokkenheid bij en het begrip van de behandeling. Het ontwikkelingsniveau geeft daarnaast inzicht in de leerbaarheid en (sociaal) gedrag van de cliënt/leerling tijdens de behandeling. In de praktijk blijkt dat behandelaren (en andere betrokkenen) dit moeilijk vinden bij mensen met ernstige of matige verstandelijke beperkingen. Via voorbeelden, oefeningen en videomateriaal (ingebracht door de docent) word je bekend gemaakt met de termen en de betekenis.

De derde lesdag verdiepen we het Ontwikkelingsdenken en maken we de verbinding met de eigen praktijk. Vanuit de tweede lesdag ben je al bekend met de termen, nu leer je hoe je die kunt herkennen bij je eigen cliënten/leerlingen en hoe je dit kunt toepassen in de communicatie tijdens je behandeling. Wat snapt iemand van de communicatie om hem heen? Hoe communiceert hij zelf? Welke keuzes kan een cliënt/leerling maken? Het onderwerp communicatie hangt sterk samen met het Ontwikkelingsdenken. Er is ruimte voor inbreng van eigen casuistiek. Dat is ook belangrijk met het oog op de toepassing in de eigen praktijk. 

Tijdens de vierde lesdag staat het contact centraal. Het aangaan/houden van goed basiscontact is allesbehalve vanzelfsprekend bij mensen met ernstige of matige verstandelijke beprekingen. In de (therapeutische) relatie tussen behandelaar en cliënt/leerling is het contact immers van groot belang. Je leert, aan de hand van videobeelden, de vijf contactprincipes te herkennen en toe te passen. Deze contactprincipes zijn bewezen effectief. Ook word je geprikkeld om te reflecteren en leerdoelen voor jezelf op te stellen op dit gebied. Op de laatste lesdag staan we bovendien stil bij de integratie van alle geleerde onderwerpen. 

Tijdens alle lesdagen is het inbrengen van eigen casuistiek van groot belang. Zo wordt er verbinding gemaakt met de eigen praktijk. Wat herken je bij je eigen cliënten/leerlingen? Daarin staan we, afhankelijk van het onderwerp, stil bij: 

1. In welke ontwikkelingsfase zit de cliënt/leerling, en wat betekent dit voor de communicatie, de instructie en de verwachtingen met betrekking tot leerbaarheid en gedrag?
2. Hoe verloopt de interactie met deze persoon, en kan de behandelaar hier nog winst in behalen? 
3. Hoe denken de verschillende betrokkenen over de kwaliteit van het leven van deze persoon? Is het goed voor elkaar op de verschillende LACCS-gebieden? Belangrijke ethische vraagstukken komen hierbij aan bod. 
4. Hoe kom je als behandelaar tot overeenstemming op welke LACCS-gebieden interventies nodig zijn? Welke (behandel)doelen stel je op en hoe bereik je deze?
5. Welke rol kun jij spelen in het Goed Leven gesprek en het Ontwikkelingsfasengesprek?
6. Hoe kun jij je kennis over het LACCS-programma inzetten? Welke rol kun je nemen?