Verslaving aan geneesmiddelen en andere psychoactieve stoffen

verslavinggeneesmiddelenmisbruikdilemmaApothekers
Het omgaan met (potentieel) geneesmiddelenmisbruik en verslaving is een van de meest genoemde ethische dilemma’s door openbaar apothekers. Patiënten bij wie (het vermoeden van) geneesmiddelenmisbruik of geneesmiddelenverslaving bestond, verzochten de apotheker te snel om een herhaling van deze geneesmiddelen. Het betrof hier meestal opioïden of benzodiazepinen. Apothekers worstelen met het mogelijk in stand houden van verslavingsgedrag aan de ene kant en de wens om het vertrouwen van de patiënt te behouden en zijn pijn of angst te verlichten.
56.35
4 Punten
E-learning

Prijzen

Regulier € 56.35

Beroepen

Apothekersassistent
4 Punten
KABIZ, OF
Contactlens specialist
4 Punten
KABIZ
Doktersassistent
4 Punten
KABIZ
Farmaceutisch Consulent
4 Punten
OF, KABIZ
Laborant Klinische NeuroFysiologie
4 Punten
KABIZ

Sprekers

Anke Lambooij

Auteur
Anke Lambooij is apotheker en werkt als adviseur bij het Instituut Verantwoord Medicijngebruik (IVM). Ze is namens IVM projectleider van de Taakgroep Gepast Gebruik van Opioïden en is medeauteur van deze nascholing.

Dorothee Greven

Auteur
Dorothee Greven is arts en werkt als adviseur voor het IVM. Ze is medisch-inhoudelijk betrokken bij de taakgroep en heeft onder andere deze nascholing geschreven.

Doelen

Na afloop van deze nascholing:

kent u de betekenis van lichamelijke en geestelijke afhankelijkheid;
weet u wat een verslaving is en hoelang het kan duren voordat iemand een verslaving heeft;
weet u welke verslaving het meest voorkomt in Nederland en kent u de omvang ervan;
weet u hoe een verslaving ontstaat en welke risicofactoren een rol spelen;
kent u de DSM-5-definitie stoornis in het gebruik van middelen en weet u wat ermee bedoeld wordt;
weet u met welke klachten patiënten met een verslaving zich kunnen presenteren;
kent u de maatschappelijke en sociale problemen die voortkomen uit verslaving;
weet u wat geneesmiddelenverslaving is en welke geneesmiddelen het meest frequent tot verslaving leiden;
weet u wat het belang van de samenwerking van huisarts en apotheker is en welke afspraken u kunt maken om geneesmiddelenverslaving te voorkomen;
begrijpt u het verschil tussen chronisch gebruik van geneesmiddelen en verslaving;
weet u hoe u het gesprek kunt aangaan met een collega, wanneer u middelenmisbruik vermoedt;
kunt u met uw patiënt het gesprek aangaan over misbruik en/of verslaving en weet u welke behandelinterventies er zijn.
Omschrijving

Het omgaan met (potentieel) geneesmiddelenmisbruik en verslaving is een van de meest genoemde ethische dilemma’s door openbaar apothekers. Patiënten bij wie (het vermoeden van) geneesmiddelenmisbruik of geneesmiddelenverslaving bestond, verzochten de apotheker te snel om een herhaling van deze geneesmiddelen. Het betrof hier meestal opioïden of benzodiazepinen. Apothekers worstelen met het mogelijk in stand houden van verslavingsgedrag aan de ene kant en de wens om het vertrouwen van de patiënt te behouden en zijn pijn of angst te verlichten.

Auteurs hebben naar wetenschappelijke bronnen gezocht of huisartsen (potentieel) misbruik en verslaving aan geneesmiddelen als veelvoorkomend ethisch dilemma ervaren. Ze hebben geen (Nederlandse) bron kunnen vinden die dit heeft onderzocht. In de praktijk hebben echter ook huisartsen te maken met geneesmiddelenverslaving. Ongetwijfeld leidt dit ook bij huisartsen tot morele dilemma’s.

Sinds een aantal jaren staat verslaving aan geneesmiddelen extra in de schijnwerpers. Dit wordt grotendeels gestuurd door de opioïdencrisis in de Verenigde Staten (VS). Het in ruime mate voorschrijven van opioïden aan het begin van deze eeuw heeft geleid tot grote aantallen patiënten die worstelen met een stoornis in het gebruik van opioïden. Strengere regels voor artsen en apothekers hebben weliswaar geleid tot een daling van het aantal voorschriften van opioïden op recept, maar alternatieven, zoals heroïne en fentanylderivaten, zijn eenvoudig te verkrijgen. In de VS staat een overdosis drugs als doodsoorzaak op nummer één2 bij personen onder de 50 jaar. In 2018 was een opioïd3 bij bijna 70% van de drugsdoden de oorzaak. Er stierven bijna 47.000 mensen aan een opioïdoverdosis, een derde hiervan werd veroorzaakt door een op recept verkregen opioïd. Dit is een verviervoudiging ten opzichte van 1999. Anno 2020 zijn de sterftecijfers niet verbeterd; de COVID-19-pandemie lijkt juist bij te dragen aan een toename van sterfte aan drugs.

Ook in Nederland werden opioïden tot 2019 steeds meer voorgeschreven. Het overheidsbeleid stuurt sindsdien aan op een bewuster voorschrijven van opioïden, bijvoorbeeld door het oprichten van de 'Taakgroep Gepast Gebruik van Opioïden'In Nederland stierven in 2017 220 personen aan een overdosis van legaal voorgeschreven opioïden.

Voorgaande illustreert dat elke arts en apotheker zich bewust moet zijn van zijn verantwoordelijkheid bij het voorschrijven of uitgeven van psychoactieve geneesmiddelen die verslaving kunnen veroorzaken. U vervult een belangrijke rol in het voorkómen van schade door voorgeschreven geneesmiddelen. Reden om goed op de hoogte te zijn van risicofactoren voor het ontwikkelen van een verslaving. Het is ook belangrijk dat u een verslaving kunt herkennen, of het nu om een alcohol-, heroïne- of een geneesmiddelenverslaving gaat. Op die manier kunt u uw patiënt de juiste begeleiding bieden.

Deze nascholing gaat in op verslaving, hoe u deze kunt herkennen en hoe u als huisarts of apotheker op dit terrein kunt samenwerken en handelen. In het eerste deel (BLOK A) ligt de focus op verslaving in de breedste zin van het woord, in het tweede deel (BLOK B) gaan we dieper in op de verslaving aan geneesmiddelen, met name de opioïden en de benzodiazepines.

AccreDidact BV

AccreDidact biedt nascholing in de vorm van eLearning met online toets en een papieren naslagwerk. In een online persoonlijk nascholingsdossier houdt u uw vorderingen bij en vindt u een actueel overzicht van behaalde punten. Binnen het voordelige abonnement ontvangt u verspreid over het jaar de boekjes en kunt u online via de besloten website nascholen. Heeft u de toets behaald? Dan worden uw nascholingspunten direct bijgeschreven.
info@accredidact.nl
0306355054
37, De Molen, Houten, 3994DA

Gerelateerde cursussen

24
Sep
2024
30
Sep
2025
Gratis

Instituut Verantwoord Medicijngebruik

Podcast
0-1
Gratis
24
Sep
2024
30
Sep
2025
Gratis

Instituut Verantwoord Medicijngebruik

Podcast
0-1
Gratis

Stichting Bedrijfsfonds Apotheken

Incompany
2.5
Uitgiftegesprekken voer je iedere dag. Soms verloopt zo’n gesprek geheel naar wens, soms minder. Hoe kun je je uitgiftegesprek zo voeren dat de cliënt zich begrepen voelt, jullie samen de zorgvraag hebben achterhaald en hij zijn geneesmiddelen op een juiste manier gebruikt?
€ 195

PAOFarmacie

Incompany
4
Tijdens de Update nieuwe geneesmiddelen bespreekt expert prof. dr. Ton de Boer de nieuwste geneesmiddelen. Het bijwonen van deze sessies is de ideale manier om nieuwe geneesmiddelen zo snel mogelijk in FTO of geneesmiddelcommissies te agenderen. Daarna hebt u de gelegenheid uw vragen te stellen. Zo bent u snel in staat om binnen uw FTO of geneesmiddelencommissie in het ziekenhuis deze middelen te bespreken.
Op aanvraag
24
Sep
2024
30
Sep
2025
Gratis

Instituut Verantwoord Medicijngebruik

Podcast
0-1

Welkom bij het podcastkanaal van het IVM Instituut Verantwoord Medicijngebruik! Dit is dé plek voor apothekers om op de hoogte te blijven van de nieuwste ontwikkelingen en inzichten op het gebied van geneesmiddelen.


In onze eerste twee pilotafleveringen richten we ons op SGLT2-remmers, een innovatieve klasse van geneesmiddelen die steeds vaker worden voorgeschreven bij diabetes mellitus type 2 (DM2) en hartfalen. Bevlogen host Prof. dr. Leonard Hofstra, We hebben experts uitgenodigd die hun inzichten delen en belangrijke vragen beantwoorden over deze medicijnen.

Gratis
01
Mar
2025
28
Feb
2026
Gratis

Instituut Verantwoord Medicijngebruik

Podcast
0.5

IVM en Ge-Bu Podcast Obesitas

Gratis
24
Sep
2024
30
Sep
2025
Gratis

Instituut Verantwoord Medicijngebruik

Podcast
0-1

Welkom bij het podcastkanaal van het IVM Instituut Verantwoord Medicijngebruik! Dit is dé plek voor apothekers om op de hoogte te blijven van de nieuwste ontwikkelingen en inzichten op het gebied van geneesmiddelen.


In onze eerste twee pilotafleveringen richten we ons op SGLT2-remmers, een innovatieve klasse van geneesmiddelen die steeds vaker worden voorgeschreven bij diabetes mellitus type 2 (DM2) en hartfalen. Bevlogen host Prof. dr. Leonard Hofstra, We hebben experts uitgenodigd die hun inzichten delen en belangrijke vragen beantwoorden over deze medicijnen.

Gratis
06 Jun
Jun
10:00
€ 425

Instituut Verantwoord Medicijngebruik

Classroom
Maastricht
6
We bespreken de nieuwste behandelrichtlijnen, met het accent op ouderen. Onderwerpen voor dit jaar zijn obesitas, slaapproblemen, antistolling, luchtweginfecties en orthostatische hypotensie. Je past de kennis gelijk toe in oefencasuïstiek en wisselt daarbij onderling ervaringen uit.
€ 425
18 Nov
Nov
12:30

Instituut Verantwoord Medicijngebruik

Classroom
Kantoor IVM Utrecht
3
voor apothekers
We kijken naar het valrisico bij ouderen door geneesmiddelengebruik. Je krijgt diverse handvatten voor het kunnen uitvoeren van een risico-inschatting om patiënten met een valrisico goed te kunnen beoordelen. Hiermee krijg je inzicht in mogelijke verbeterpunten inzake de zorg rondom valpreventie.
€ 295

Stichting Bedrijfsfonds Apotheken

Incompany
5
Vanuit de apotheek kun jij mensen met een psychische aandoening ondersteunen bij het accepteren, uitvoeren en volhouden of afbouwen van hun medicatiegebruik, om zo de therapietrouw te verhogen. Verbetering van therapietrouw levert een grote gezondheidsverbetering op!
€ 195