Musculoskeletale pijnklachten

Patiënten met musculoskeletale pijnklachten vormen een aanzienlijk deel van de patiënten die een fysiotherapeut raadplegen. In de meeste gevallen blijkt de oorzaak voor deze klachten medisch ‘onschuldig’ te zijn, waarbij twee scenario’s frequent voorkomen. In het eerste scenario is er een aandoening met een gunstig natuurlijk beloop, of is er sprake van aspecifieke pijnklachten. In het tweede scenario is er geen aandoening; de klachten worden dan gelabeld als een pijnsyndroom (disorder). Bij beide scenario’s volstaat conservatieve hulp, gericht op het persoonlijke pijnprobleem. Hierbij is fysiotherapie te legitimeren, al dan niet in combinatie met farmacologische hulp.

De fysiotherapeutische gerichtheid op musculoskeletale pijnklachten vergt kennis en deskundigheid om pijn te kunnen duiden naar een plausibel onderliggend neurobiologische proces. Het in pijnredeneringen discrimineren tussen neuropathische pijn en nociceptieve pijn, en vervolgens het binnen nociceptieve pijn verder differentiëren tussen pijn met een ‘peripheral driver’ (met sensorprikkeling) en pijn zonder een ‘peripheral driver’ (zonder sensorprikkeling), is het pijnredeneerschema waar de fysiotherapeut zich op dient te beroepen.

Al langere tijd staat het gangbare concept en de definiëring van pijn door de IASP (pijn als een emotie die naar een patho-anatomische toestand verwijst) vanuit zowel de neurowetenschappen als de beschouwende wetenschappen (filosofie) onder druk. In deze cursus wordt de noodzaak tot reconceptualisering van pijn vanuit deze wetenschappen besproken. Pijn is een gevoel - een perceptie - die in verband te brengen is met neurale activiteit van neurale netwerken (neurotags), waarbij aangetekend kan worden dat pijn niet zozeer verwijst naar wat er op dit moment in het lijf van de betrokkene (patiënt) gaande is, maar veeleer naar de verwachtingen van deze persoon over dat gevoel. In deze cursus worden state-of-the-art concepten over pijn en pijnbeïnvloeding in relatie tot het neuroplastische brein gepresenteerd. Ook de implicaties hiervan voor het fysiotherapeutische diagnostische en therapeutische handelen komen aan bod.

De volgende onderwerpen worden tijdens deze cursus belicht:

• (Re-)conceptualisering van pijn

• (Pain) neurotags (neuroplasticiteit) en de ‘cortical body matrix’

• Neurobiologie van het afferente en efferente (pijnmodulatie) systeem

• Pijn en de relatie met verstoord bewegen (graded motor imagery)

• Neuropathische pijn, nociceptieve pijn en leereffecten (centrale sensitisatie)

• Neurobiologie van placebo en nocebo.