Deze cursus is verlopen

V10: Epidemiologisch onderzoek: basisprincipes

De cursus 'Epidemiologisch onderzoek: basisprincipes' zal de belangrijkste principes van epidemiologisch onderzoek aan de orde stellen. De deelnemers verwerven inzicht in de belangrijkste begrippen, methoden en technieken van epidemiologisch onderzoek. De onderwerpen die tijdens de cursus behandeld worden, vormen samen de kern van zowel de algemene als de klinische epidemiologie. De rol van de epidemiologie bij de evaluatie van diagnostische...

1995
24 Punten
Nascholing
Physical course - single

Prijzen

Regulier € 1995

Beroepen

Arts voor verstandelijk gehandicapten
12 Jan 2020
31 Jan 2022
24 Punten
ABC1
Huisarts
12 Jan 2020
31 Jan 2022
24 Punten
ABC1
Physician Assistant
12 Jan 2020
31 Jan 2022
24 Punten
ABC1
Specialist ouderengeneeskunde
12 Jan 2020
31 Jan 2022
24 Punten
ABC1
Omschrijving

Omschrijving

Hulpverleners en consumenten worden in de gezondheidszorg in toenemende mate geconfronteerd met de resultaten van epidemiologisch onderzoek. De laatste jaren is steeds duidelijker geworden dat een optimale gezondheidszorg niet bestaat uit het klakkeloos toepassen van geavanceerde technologische kennis. Beheersing van de kosten van gezondheidszorg is inmiddels een algemeen aanvaarde doelstelling. Voor het maken van een rationele keuze tussen diagnostische mogelijkheden, therapieën of voorzieningen is onderzoek naar effectiviteit onontbeerlijk. De behoefte aan dergelijk onderzoek wordt ook in Nederland steeds groter, zowel binnen de medische en paramedische sector als in de hoek van de alternatieve geneeswijzen. Steeds vaker tracht men de zorg te structureren door het opstellen van ‘evidence-based’ richtlijnen. Epidemiologisch onderzoek en systematische literatuuroverzichten zijn een belangrijke bron van informatie voor deze richtlijnen.

Ook over de oorzaken van gezondheid en ziekte komen regelmatig op epidemiologisch onder-zoek gebaseerde uitspraken in de publiciteit. Het is daarbij uitermate hinderlijk dat de informatie over ongezonde gewoonten en gedragingen vaak tegenstrijdig lijkt te zijn. Een helder inzicht in de opzet en uitvoering van het desbetreffende onderzoek ontbreekt veelal, en de exacte betekenis van de resultaten blijft daardoor onduidelijk.

De cursus 'Epidemiologisch onderzoek: basisprincipes' zal de belangrijkste principes van epidemiologisch onderzoek aan de orde stellen. De deelnemers verwerven inzicht in de belangrijkste begrippen, methoden en technieken van epidemiologisch onderzoek. De onderwerpen die tijdens de cursus behandeld worden, vormen samen de kern van zowel de algemene als de klinische epidemiologie. Zo wordt de opzet van onderzoek naar het klinisch beloop van ziekten (prognostische epidemiologie) tezamen besproken met de opzet van onderzoek naar ziekte-oorzaken (etiologische epidemiologie). De rol van de epidemiologie bij de evaluatie van diagnostische tests komt in deze cursus tevens aan de orde. Daarnaast zullen ook de onderzoeksmethodieken naar de effectiviteit van behandelingen besproken worden. De voorbeelden die tijdens de colleges en in het kader van de opdrachten gebruikt zullen worden om de theorie te illustreren, hebben zowel betrekking op gezondheidsproblemen zoals die zich manifesteren in de kliniek, als op thema’s afkomstig uit de 'public health'-sfeer. De nadruk ligt daarbij op de methode en technieken van het onderzoek en minder op de (medische) inhoud.

Uiteraard is het niet mogelijk om iemand in één week op te leiden tot volleerd onderzoeker. Serieuze deelname aan de cursus geeft wel de garantie dat men na afloop beter in staat zal zijn om in onderzoek te participeren en wetenschappelijk werk van anderen kritisch te beoordelen. Daarmee is men tevens in staat om zich een grondiger oordeel te vormen over de grondslagen van 'evidence-based medicine' en ‘evidence-based health policy’ die zich in een toenemende populariteit mogen verheugen.

Inleiding

De cursus 'Epidemiologisch onderzoek: basisprincipes' zal de belangrijkste principes van epidemiologisch onderzoek aan de orde stellen. De deelnemers verwerven inzicht in de belangrijkste begrippen, methoden en technieken van epidemiologisch onderzoek. De onderwerpen die tijdens de cursus behandeld worden, vormen samen de kern van zowel de algemene als de klinische epidemiologie. De rol van de epidemiologie bij de evaluatie van diagnostische tests komt in deze cursus tevens aan de orde. Daarnaast zullen ook de onderzoeksmethodieken naar de effectiviteit van behandelingen besproken worden. De voorbeelden die tijdens de colleges en in het kader van de opdrachten gebruikt zullen worden om de theorie te illustreren, hebben zowel betrekking op gezondheidsproblemen zoals die zich manifesteren in de kliniek, als op thema’s afkomstig uit de 'public health'-sfeer.

De cursus 'Epidemiologisch onderzoek: basisprincipes' is een 5-daagse cursus die twee maal per jaar wordt aangeboden.

De cursus heette tot en met september 2019: Epidemiologisch onderzoek: opzet en interpretatie.

De inhoud is echter ongewijzigd.

Programma

Tijdens de cursus worden diverse onderwijswerkvormen gebruikt zoals hoorcolleges, groepsbijeenkomsten met opdrachten en zelfstudie.

De reader van de cursus bevat de literatuur en opdrachten die behoren bij de werkgroepen, de opdrachten voor zelfstudie, en handsouts van de bij de voordrachten gebruikte PowerPoint presentaties. Antwoordsleutels bij de casus voor de werkgroepen en de opdrachten voor zelfstudie worden tijdens de cursus uitgereikt. Globaal valt het programma uiteen in drie soorten activiteiten: voordrachten, werkgroepen en zelfstudie.

Voordrachten

Zowel 's ochtends als 's middags zijn er in de regel blokken van 45 minuten gereserveerd voor voordrachten over afgebakende onderwerpen binnen de epidemiologie. Het zal daarbij vooral gaan om uitleg van de belangrijkste principes aan de hand van voorbeelden. Het is niet de bedoeling om de stof uitputtend te behandelen: het gaat primair om illustratie en verduidelijking. Vragen en opmerkingen zijn daarbij zeer welkom.

Werkgroepen

De ervaring leert dat het actief omgaan met de stof onmisbaar is bij het verwerven van inzicht in de opzet en interpretatie van epidemiologisch onderzoek. Daarom is er per dag twee maal anderhalf uur uitgetrokken om in werkgroepen met elkaar te discussiëren aan de hand van een casus. Deze werkgroepen worden begeleid door een ter zake kundige tutor, maar het is zeker niet de intentie om er mini-colleges van te maken. De bedoeling is juist dat men met elkaar tracht om de problemen uit de casus op te lossen. Van iedere casus is een antwoordsleutel beschikbaar, die achteraf wordt uitgereikt.

Zelfstudie

De avonden zijn gereserveerd voor zelfstudie. Desgewenst kan men dit op eigen initiatief doen in kleine subgroepjes. Voor wie behoefte heeft aan een duide­lijke struc­tuur voor deze avonden, zijn bovendien aan het cursus­materiaal een paar extra oefeningen toegevoegd, die de studenten nog eens langs de hoofdpunten van de leerstof loodsen. Voorts zijn de docenten en tutoren gedurende de avonden beschikbaar voor het beantwoorden van vragen. Aange­raden wordt verder te proberen deze tijd te benutten om de stof nog eens rustig door te nemen aan de hand van de relevante passages in het 'Leerboek epidemiologie'. Per cursus­dag wordt aangegeven welke hoofdstukken uit dit boek globaal aan de orde kwamen en, meer speci­fiek, welke paragra­fen werden behandeld in de voordrachten en de werkgroe­pen. Tevens worden oefeningen gegeven waarmee men kan contro­leren of de hoofdza­ken duidelijk zijn geworden. Van alle opdrachten en oefeningen is een antwoordsleutel beschik­baar.

Het is voor de eigen gemoedsrust verstandig om zich te realiseren dat men zich in vijf dagen tijd natuurlijk niet tot een volleerd epidemiologisch onderzoeker kan scholen. Het is vooral de bedoe­ling om basiskennis op te doen van de belangrijkste principes. Een aantal passages in het gehan­teerde leerboek gaan aanmerkelijk verder dan dat, en zullen zeker te moeilijk zijn voor degenen die voor het eerst kennisnemen van het vakgebied. Laat U zich daar vooral niet door ontmoedi­gen. Bedenk dat er met opzet een overmaat aan stof wordt aangeboden om a) ook deelnemers met enige voorkennis de kans te geven om voldoende te leren, en b) een ieder de mogelijkheid te bieden om na de cursus een aantal onderwerpen op eigen initiatief nader uit te diepen.

Leerdoelen

1. De student kan de verschillende frequentiematen en associatiematen berekenen, interpreteren en op de juiste wijze toepassen.

2. De student kent de principes van en criteria voor causaliteit en kan ze toepassen aan de hand van relevante voorbeelden.

3. De student kan de verschillende vormen (designs) van epidemiologisch onderzoek benoemen op het gebied van etiologie, preventie, diagnostiek, prognose, therapie, zorg inclusief de ‘risk-of-bias’ voor deze verschillende designs

4. De student kan het onderscheid tussen validiteit en betrouwbaarheid benoemen en herkennen in de literatuur.

5. De student kent de drie vormen van vertekening: selectiebias, informatiebias en confounding en kan het verschil met effectmodicatie uitleggen. De student kan er zelf mee werken en kan deze vormen herkennen bij het beoordelen van literatuur.

EpidM, afd. epidemiologie & biostatistiek, VU medisch centrum