Stress- en spanningsregulatie bij mensen met een verstandelijke beperking volgens de polyvagaaltheorie

Stress is een belangrijk thema in de ondersteuning van mensen met een verstandelijke beperking. Veel mensen met een verstandelijke beperking ervaren namelijk stress. Als cliënten zich onbegrepen en bedreigd voelen dan is dat te zien aan hun gedrag, bijvoorbeeld in probleemgedrag. Begeleiders reageren dan weer op dit gedrag en zo kan een negatieve spiraal ontstaan. Professionals zijn vaak niet op de hoogte van de rol die het “autonome zenuwstelsel” van hun cliënten en die van henzelf hierbij speelt.

De Polyvagaal theorie kan professionals in de gehandicaptenzorg belangrijke neurowetenschappelijke inzichten bieden waarmee zij hun cliënten met een verstandelijke beperking kunnen ondersteunen bij de regulatie van stress en spanning. De Polyvagaal theorie leert ons namelijk dat het observeerbare (probleem)gedrag een uiting is van chronische dysregulatie. In een omgeving wonen waar je niet begrepen wordt, is een grote bedreiging voor een mens. Daardoor sluit het zenuwstelsel zich af voor een gevoel van veiligheid en connectie met anderen. Het kunnen ervaren van veiligheid is de basis van onze kwaliteit van leven, van goede gezondheid en fijne relaties. Stephen Porges, grondlegger van de Polyvagaal theorie, stelt dat een chronisch gevoel van onveiligheid via zowel biologische als gedragsmatige wegen leidt tot psychische aandoeningen en lichamelijke ziekten.

Annemiek Grijpma en Bianca Vugts hebben veel ervaring met de toepassing van de Polyvagaal theorie bij mensen met een verstandelijke beperking. Ze laten je op deze dag kennismaken met deze theorie die een landkaart biedt voor het navigeren door je autonome zenuwstelsel, je veilige modus en je onveilige modus. Door middel van praktische oefeningen vertalen ze dit gedachtengoed naar de dagelijkse praktijk van de zorg. Je leert hoe je jouw cliënten kunt helpen om zich veilig te voelen.