Morele ontwikkeling

Hoe kan het dat een 15-jarige jongen liefdevol voor z’n zieke oma zorgt, terwijl hij ook met bruut geweld een oud vrouwtje op straat van haar tas berooft? Gaat het hier om een lieve jongen die één keer een misstap heeft begaan of hebben we te maken met een gewetenloze crimineel in de dop? Behandelaren en diagnostici in de (forensische) jeugd GGz, Pro Justitia rapporteurs en medewerkers van de Raad voor de Kinderbescherming, allemaal zoeken ze naar aanknopingspunten om het normoverschrijdende gedrag van hun cliënten te begrijpen: hoe zien deze jongeren zichzelf en anderen en hebben ze eigenlijk wel een geweten?

Tijdens dit symposium wordt de mythe van de gewetenloze jongere ontrafeld in twee thematische stappen. Allereerst wordt de opbouw, functie en werking van het geweten geschetst. Het geweten bewaakt het peil van de zelfwaardering: als dat dreigt te zakken, wordt het actief en beschermt het tegen acties waar je later spijt van krijgt. Maar het is mogelijk dat er tekorten zijn in het empathisch vermogen, dat morele regels onvoldoende verinnerlijkt zijn en/of dat zelfbewuste emoties als schaamte en schuld te sterk worden afgeweerd. Dan staat het geweten niet scherp genoeg afgesteld om het normoverschrijdende gedrag te voorkomen.

Ten tweede wordt gesproken over de (onjuiste) sociaal-culturele aannames waarmee we de jongeren te gemakkelijk stigmatiseren als gewetenloos en schaamteloos. Dit komt tot uiting in hoe we hen tegemoet treden en hun gedragingen en gedachten interpreteren. Het sijpelt zelfs door in de rapporten die we over hen schrijven.

Tijdens het symposium De mythe van de gewetenloze jongere ontrafeld reiken onder voorzitterschap van Frans Schalkwijk vijf prominente sprekers kennis aan om de gewetensontwikkeling van uw jonge cliënt (beter) te kunnen diagnosticeren. Helaas zijn daar anno 2021 nog geen gevalideerde instrumenten en testen voor beschikbaar (wel in ontwikkeling). Door te weten hoe het zit met empathie, zelfbewuste emoties als schaamte, trots of schuld en het morele ontwikkelingsniveau, bent u hoe dan ook al veel beter toegerust.

Deze nascholing is een opname van het Symposium De mythe van de gewetenloze jongere ontrafeld, dat op 19 november 2021 heeft plaatsgevonden. Deelname aan de nascholing is geaccrediteerd en de presentaties kunnen online gevolgd worden.