Vroegtijdig praten over het onafwendbare lot (de dood) van een patiënt die ongeneeslijk ziek is, kan heel confronterend zijn, toch laat de wetenschappelijke literatuur zien dat ‘advance care planning’ een waardevolle manier is om de kwaliteit van leven in de palliatieve fase en kwaliteit van sterven in de terminale fase te waarborgen. In dit webinar krijgt u kennis en inzicht over hoe ACP-gesprek verloopt, wanneer u het kan inzetten en krijgt u ook praktische tips hoe u dergelijke gesprekken kan voeren. Hoog gewaardeerd door de deelnemers.

Naast pijn is ook dyspnoe een veelvoorkomend symptoom in de laatste levensfase: een kwart van de mensen in de laatste drie dagen van het leven ervaren dyspnoe. Zorg voor patiënten met dyspnoe zal de komende jaren aanzienlijk toenemen door een toename in de patiëntenpopulatie met hartfalen, COPD en kanker. Behandeling van dyspnoe richt zich niet alleen op de oorzaak (causale behandeling), maar ook op symptoombestrijding en op psychosociale gevolgen. Angst is namelijk vaak aanwezig bij patiënten met dyspnoe.

Pijn is een belangrijk symptoom in de laatste levensfase, én misschien wel de meest bekende onder zorgverleners. Veertig tot zestig procent van de patiënten met kanker, hartfalen of COPD in de laatste levensfase hebben last van pijn. De WHO pijnladder wordt doorgaans gebruikt als het fundament voor symptoombestrijding, maar bij complexe pijn in de palliatieve zorg kunnen er naast het gebruik van opiaten, ook andere behandelingen nodig zijn. Lisan Ravensbergen, zelfstandig anesthesioloog, consulent palliatieve zorg en SCEN-arts, zal in dit webinar dieper ingaan op pijn binnen de palliatieve zorg en aandacht schenken aan de oorzaken, signalering en behandeling van pijn.

Artsen kunnen in bijzondere gevallen een patiënt helpen te sterven. Dat heet euthanasie of hulp bij zelfdoding. In principe is dat strafbaar, tenzij artsen voldoen aan de zorgvuldigheidseisen. Artsen zullen alleen een euthanasieprocedure opstarten als een patiënt daar zelf om vraagt. In de euthanasiewet staan alle regels die gelden bij euthanasie of hulp bij zelfdoding. De officiële naam van de euthanasiewet is Wet toetsing levensbeëindiging op verzoek en hulp bij zelfdoding (Wtl). In dit webinar zullen we het onderwerp euthanasie in de breedte beschouwen met daarna een verdiepend gedeelte over specifieke onderwerpen.

Palliatieve sedatie

In dit webinar worden de indicaties en de uitvoering van palliatieve sedatie uitgebreid besproken. Hoewel palliatieve sedatie, in tegenstelling tot euthanasie als "normaal medisch handelen" wordt beschouwd, vereist deze belangrijke interventie in de stervensfase kennis en kunde. Ook speelt communicatie een erg belangrijke rol. Sabine Netters, internist-oncoloog, zal in dit webinar uitgebreid ingaan op de medische aspecten van palliatieve sedatie, de verschillende vormen van sedatie op een dusdanige manier dat het voor iedereen te begrijpen is. Er is ruim aandacht voor de verschillen tussen palliatieve sedatie en euthanasie. Daarnaast plaatst zij palliatieve sedatie in een historische en juridische context.