Psychofarmaca: achtergronden en toepassing

psychofarmacopsychofarmacaantidepressivaantidepressivumanitpsychoticaantipsychoticum
De apotheker ziet in de praktijk veel patiënten die psychofarmaca gebruiken. Regelmatig wordt een patiënt niet volgens één van de gangbare standaarden of richtlijnen behandeld. Ook worden psychofarmaca regelmatig gebruikt voor indicaties waarvoor ze niet geregistreerd zijn (“off-label” gebruik). In welke gevallen is dit verantwoord en wanneer is het, in het belang van de patiënt, nuttig dat de apotheker contact opneemt met de voorschrijver? Wat zijn dan valide argumenten om te gebruiken?
09:30 - 13:00
530
10 Punten
Classroom

Prijzen

Regulier € 530
Exclusief : 21% BTW

Datum en locatie

22 mei 2025
09:30
12 jun. 2025
13:00
Daltonlaan 100, 3584BJ, Utrecht
06 nov. 2025
09:30
24 dec. 2025
13:00
Daltonlaan 100, 3584BJ, Utrecht

Beroepen

Apotheker
10 Punten
OA, ZA
Apotheker - Openbare Farmacie
10 Punten
OA
Apotheker - Ziekenhuisapotheker
10 Punten
ZA

Competenties

Medisch handelen40 %
Kennis en wetenschap40 %
Communicatie20 %

Sprekers

A. (Annemarie) Heersche

Docent

M.S. (Marleen) Brouwer

Docent

L. Minjon

Docent

Doelen

Na het volgen van deze cursus is de cursist in staat om:

de farmacologische kenmerken van de in de praktijk meest toegepaste antidepressiva, antipsychotica en stemmingsstabilisatoren te benoemen;
de belangrijkste bijwerkingen van deze middelen te benoemen en vanuit de farmacologische kenmerken te verklaren;
de werkzaamheid, veiligheid en rationele toepassing (beleid) van deze middelen bij diverse psychiatrische aandoeningen te benoemen;
te adviseren over afbouwen en switchen van antidepressiva;
te adviseren over combinaties van antidepressiva en antipsychotica;
bovenstaande kennis en inzichten toe te passen door een adequate medicatiebeoordeling te kunnen doen bij een patiënt met gebruik van psychiatrische medicatie.
Omschrijving

De apotheker ziet in de praktijk veel patiënten die psychofarmaca gebruiken. Regelmatig wordt een patiënt niet volgens één van de gangbare standaarden of richtlijnen behandeld. Ook worden psychofarmaca regelmatig gebruikt voor indicaties waarvoor ze niet geregistreerd zijn (“off-label” gebruik). In welke gevallen is dit verantwoord en wanneer is het, in het belang van de patiënt, nuttig dat de apotheker contact opneemt met de voorschrijver? Wat zijn dan valide argumenten om te gebruiken?

Aan de hand van achtergrondinformatie over de kenmerken van veelgebruikte psychofarmaca en casuïstiek uit de praktijk wordt ingegaan op de rationaliteit van diverse toepassingen van psychofarmaca. Daarnaast worden praktische handvatten gegeven voor het afbouwen en switchen van antidepressiva. Ook wordt aandacht besteed aan irrationele, potentieel schadelijke of onvoldoende onderbouwde toepassingen van psychofarmaca.

Onderwerpen die behandeld worden, zijn: 

•   de farmacologische kenmerken, werkzaamheid en bijwerkingen van de meest toegepaste antidepressiva, antipsychotica en stemmingsstabilisatoren;

•   het switchen, afbouwen en stoppen van antidepressiva;

•   Het veilig en effectief combineren van antidepressiva en antipsychotica

•   de toepassing en risico’s van antidepressiva en antipsychotica bij kinderen en adolescenten;

•   de behandeling van complexe psychiatrische aandoeningen, zoals (therapieresistente) depressie, schizofrenie en bipolaire stoornis;

•  het uitvoeren van een medicatiebeoordeling bij patiënten die psychiatrische medicatie gebruiken.

De cursus bestaat uit twee dagdelen, vooraf gegaan door een E-learning.

E-learning:

In de E-learning worden de farmacologische eigenschappen van antidepressiva en antipsychotica behandeld, in combinatie met vragen/opdrachten gericht op toepassen van deze theorie.


Dagdeel 1 is gericht op het rationeel gebruik van antidepressiva en antipsychotica bij diverse psychiatrische indicaties. Er vindt uitbreiding en praktische toepassing van de theorie uit de e-module plaats, in combinatie met vragen en casuïstiek. Aan het eind krijgt elke cursist een opdracht mee om in de eigen praktijk een medicatiebeoordeling te doen bij een patiënt die psychiatrische medicatie gebruikt. 


Dagdeel 2 is met name gericht op het samen bespreken van de ingestuurde opdrachten, afgewisseld met korte theoretische verdieping. In dit dagdeel ligt het accent op medicatiebeoordeling van (complexe) psychiatrische medicatie. 

Gedurende de gehele cursus is er volop ruimte voor vragen, discussie en het inbrengen van uw eigen praktijkervaringen.

Na afloop van de nascholing kunt u het geleerde meteen toepassen in uw eigen praktijk.

Deze cursus is ontwikkeld in samenwerking met Marleen Brouwer, Annemarie Heersche en Lenneke Minjon, apothekers en werkzaam bij de afdeling Farmaco-epidemiologie & Klinische Farmacologie aan de Universiteit Utrecht.

PAOFarmacie

info@paofarmacie.nl
0303040100
31, Rembrandtlaan, Bilthoven, 3723BG

Gerelateerde cursussen

Instituut Verantwoord Medicijngebruik

E-learning
0.5
Begeleid jij cliënten met een depressie? Als aanpassingen in levensstijl niet voldoende helpen, kan de arts antidepressiva voorschrijven. In deze cursus leer je alles over deze medicijnen, zodat jij jouw client voortaan nog beter begeleidt en eventuele problemen snel signaleert.
€ 10.15

CME-Online

E-learning
2
Hoe kunt u uw patiënten optimaal begeleiden bij het starten en stoppen met antidepressiva? Met deze cursus leert u meer over het gebruik van antidepressiva, van de eerste keuze middelen tot het veilig afbouwen, gebaseerd op de NHG Standaard Depressie en de Multidisciplinaire Richtlijn Depressie. De indicaties voor antidepressiva, de classificatie van depressie en de behandeling van depressie komen hierbij aan bod, met casuïstiek die praktische toepassingen illustreert. Er wordt speciale aandacht besteed aan het kiezen tussen verschillende antidepressiva, het vaststellen van de optimale dosering en het motiveren van de patiënt.
Op aanvraag

Prelum Uitgevers

E-learning
5
Met lezingen en workshops over o.a. psychedelica, ADHD-medicatie en antidepressiva, klinisch redeneren, designerdrugs, ouderenpsychiatrie, slaapstoornissen bij kinderen, gebruik van clozapine en een somatische workshop over onderzoek van de longen.
€ 299

PAOFarmacie

Incompany
6
Het onderdeel Antistolling behandelt de primaire en secundaire hemostase, het werkingsmechanisme, (contra-)indicaties en interacties van de verschillende DOAC’s. Wanneer heeft welk anticoagulans de voorkeur en wanneer is de combinatie met een trombocytenaggregatieremmer rationeel? Het onderdeel Antidepressiva behandelt de farmacologie van de verschillende antidepressiva en maakt het inzichtelijk hoe u tot een goede keuze voor een individuele patiënt komt. Wanneer is afbouwen geïndiceerd en wat is hiervoor de beste strategie?. U stelt voor beide geneesmiddelgroepen gezamenlijk een plaatsbepaling op, die u in de eigen praktijk kunt implementeren. Daarvoor krijgt u de beschikking over kant-en-klare presentaties voor het FTO.
Op aanvraag

Instituut Verantwoord Medicijngebruik

E-learning
2
Deze cursus voor medewerkers in de ouderenzorg bespreekt de signalen die wijzen op dementie en de medicijnen die cliënten met dementie veel gebruiken. Deze kennis helpt je bij het beantwoorden van vragen, het juist geven van medicijnen en het signaleren van problemen bij dementie.
€ 26.45
€ 34.95

NTvG

E-learning
1
Meer dan een miljoen Nederlanders krijgt jaarlijks een antidepressivum voorgeschreven voor uiteenlopende redenen, meestal door huisartsen en psychiaters. Het aantal mensen dat langdurig antidepressiva voor een depressie gebruikt is een stuk kleiner, naar schatting 150.000 gebruikers langer dan één jaar. Over de plaats van antidepressiva bij de behandeling van psychische klachten is een levendige maatschappelijke discussie gaande. In dit artikel zetten wij op basis van wetenschappelijke inzichten uiteen hoe antidepressiva rationeel gebruikt kunnen worden.
€ 34.95

CME-Online

E-learning
2
Depressie bij ouderen is een complex probleem dat aanzienlijke gevolgen kan hebben voor de kwaliteit van leven van de patiënt. Die complexiteit zit vooral in de diagnostische verschillen tussen volwassenen en ouderen. Met name in ziekenhuizen en verpleeghuizen komen depressies bij ouderen veel voor. Het is voor u als specialist ouderengeneeskunde dus van belang dat u een depressie bij ouderen kunt herkennen en vervolgens adequaat kunt behandelen. Deze cursus biedt u daar handvatten voor. Er wordt uitgebreid stilgestaan bij de symptomen van depressie en u leert de typische klachtenpresentatie bij ouderen kennen. Daarnaast krijgt u handvatten om een onderscheid te maken tussen depressie en cognitieve stoornissen en leert u de verschillen tussen apathie en anhedonie te herkennen. Tot slot krijgt u een overzicht van behandelopties, inclusief innovatieve behandelingen. 
Op aanvraag

CME-Online

E-learning
2
Depressie bij ouderen is een complex probleem dat aanzienlijke gevolgen kan hebben voor de kwaliteit van leven van de patiënt. Die complexiteit zit vooral in de diagnostische verschillen tussen volwassenen en ouderen. Het is voor u als huisarts dus van belang dat u een depressie bij ouderen kunt herkennen en vervolgens adequaat kunt behandelen. Deze cursus biedt u daar handvatten voor. Er wordt uitgebreid stilgestaan bij de symptomen van depressie en u leert de typische klachtenpresentatie bij ouderen kennen. Daarnaast krijgt u handvatten om een onderscheid te maken tussen depressie en cognitieve stoornissen en leert u de verschillen tussen apathie en anhedonie te herkennen. Tot slot krijgt u een overzicht van behandelopties, inclusief innovatieve behandelingen. 
Op aanvraag

CME-Online

E-learning
2
Depressie bij jeugdigen uit zich anders dan bij volwassenen en vraagt om een gerichte aanpak. In deze cursus leert u hoe u stemmingsproblemen in verschillende levensfasen kunt herkennen en hoe u effectief kunt handelen binnen de huisartsenpraktijk. U krijgt praktische handvatten om een depressie systematisch in kaart te brengen, ouders en jongeren te ondersteunen en passende interventies in te zetten in de eerste lijn. Speciale aandacht gaat onder andere uit naar suïcidaliteit, risico- en beschermende factoren en de impact van sociale media. De cursus combineert de richtlijnen en actuele wetenschappelijke inzichten met toepasbare casuïstiek, zodat u direct aan de slag kunt. Versterk uw expertise en maak het verschil voor deze kwetsbare groep.
Op aanvraag

CME-Online

E-learning
2
Is de zwangerschap echt zo’n roze wolk als vaak wordt gedacht? Het antwoord is nee. Zwangerschap biedt geen bescherming tegen het ontstaan van psychiatrische problematiek bij vrouwen. Van alle zwangere vrouwen heeft 15 tot 20 procent een actuele psychiatrische aandoening in de peripartumperiode of een psychiatrische voorgeschiedenis.
Op aanvraag