Programma

9.30 uur Ontvangst en registratie

10.00 uur Opening door de dagvoorzitter

• Kader van de dag
• Blik op recente ontwikkelingen
• Focus op diverse disciplines

Michael Echteld, lector Zorg rond het Levenseinde Avans Hogeschool Breda

10.20 uur Tijd voor een goed gesprek

In het UMC Groningen voeren de verpleegkundigen een uitgebreid gesprek met oncologiepatiënten. Hierdoor kiezen meer patiënten voor palliatieve behandeling in plaats van een oncologische behandeling.

• Hoe pakt het UMCG dit aan? Wat zijn de conclusies van het wetenschappelijke onderzoek naar deze aanpak? En hoe kan dit zich vertalen naar andere afdelingen?
• Welke rol is er voor welke professional weggelegd?

Hanneke van der Wal-Huisman, verpleegkundige en onderzoeker UMC Groningen & Barbara van Leeuwen, oncologisch chirurg UMC Groningen

11.00 uur Koffiepauze

11.30 uur (Zelf)euthanasie

In Nederland worden euthanasie en hulp bij zelfdoding door een arts gereguleerd door de Wet Toetsing Levensbeëindiging. Niet alle expliciete verzoeken voor euthanasie of hulp bij zelfdoding resulteren in een daadwerkelijke uitvoering ervan. Bij verzoeken waarbij fysieke ziekten een rol spelen, wordt 42% niet gehonoreerd. Verzoeken om hulp bij zelfdoding van psychiatrische patiënten worden vrijwel nooit gehonoreerd. En bijvoorbeeld ook ouderen die “klaar met leven” zijn en een doodswens ontwikkelen worden vaak geconfronteerd met een afwijzing van hun verzoek om euthanasie of hulp bij zelfdoding.

• Wat zeggen de wet- en regelgeving en de nieuwe Euthanasiecode hierover?
• Hoe kunt u een patiënt met een doodswens toch helpen? Wat kan en mag wel en wat niet?

Miriam de Bontridder, bestuurder Stichting de Einder en voormalig advocaat onderlegd in juridische aangelegenheden met betrekking tot euthanasie en hulp bij zelfdoding & Catharina Vasterling, bestuurslid Stichting Waardig Levenseinde en andragoloog/psychotherapeut, consulentenadviseur en consulent voor Stichting de Einder

12.15 uur Ethische en morele dilemma’s

Onder leiding van de dagvoorzitter zullen enkele ethische en morele dilemma’s worden besproken met de zaal. Er is aandacht voor samenwerking tussen verschillende professionals en er is ruimte voor het delen van uw eigen ervaringen.

12.45 uur Lunchpauze

Middagprogramma Zorg rond het Levenseinde

13.30 uur Ronde I. U kunt kiezen uit sessie A of B.

A. Advance Care Planning

Advance Care Planning kan in verreweg de meeste gevallen voorkomen dat onverwachte noodoplossingen moeten worden gezocht. Rivas Zorggroep heeft hier inmiddels ruime ervaring mee en ziet het als de blauwdruk voor hoe de ouderenzorg in Nederland het best kan worden vormgegeven.

• Wanneer en hoe zetten zij ACP in? Welke rollen zijn hierin belegd? Welke voorwaarden zijn er om ACP goed aan te pakken en waarom werkt het zo goed bij de Rivas Zorggroep?

Amnon Weinberg, specialist ouderengeneeskunde Rivas Zorggroep, medisch consulent regionaal palliatief team waardenland en palliatief team Beatrix Ziekenhuis en SCEN arts regio Zuid-Holland Zuid

B. Palliatief redeneren

Bij palliatief redeneren is de methodiek van klinisch redeneren gecombineerd met de principiële uitgangspunten van palliatieve zorg. Multidimensioneel individueel, anticiperend en proactief. De set Besluitvorming in de palliatieve fase biedt handvatten voor palliatief redeneren.

• Tijdens deze workshop maakt u kennis met de set Besluitvorming in de palliatieve fase en ontdekt u wat de set voor u kan betekenen.

Jeroen Joosten, projectadviseur Stichting Fibula/PZNL-werkgebied Leren & Praktijk, Verpleegkundig consulent Palliatie Team Ziekenhuis Rivierenland en Adviseur Palliatieve Zorg Stichting Zorgcentra Rivierenland

14.30 uur Korte pauze, sessiewisseling

14.45 uur Ronde II. U kunt kiezen uit sessie C of D.

C. Zin- en levens(einde)vragen

Als professional krijg je vaak van dichtbij te maken met worstelingen van patiënten. Vragen die opkomen wanneer het levenseinde nadert, zoals ‘Doe ik er nog toe?’ en ‘Wat wil ik nog doen?’ zijn niet altijd gemakkelijk te beantwoorden. Hoe begeleid je dergelijke vragen als professional?

Tijdens deze workshop is er onder andere aandacht voor de Kwaliteitsstandaard Levensvragen, krijgt u handvatten en tips en is er veel ruimte voor uw inbreng.

Els Hekstra, projectleider Coalitie van Betekenis tot het einde

D. Voltooid leven in de GGZ

Ouderen met persoonlijkheidsproblematiek hebben vaak hun hele leven geworsteld met hun rol in de maatschappij en het aangaan van relaties. Op oudere leeftijd voelen zij soms dat zij hier niet meer in kunnen of willen investeren. Zij ervaren dat hun leven niet meer tot voltooiing kan komen waarop een euthanasieverzoek kan volgen. Als er een psychiatrische of psychologische behandeling volgt, kunnen de doelen van de behandeling en een euthanasietraject haaks op elkaar staan.

• Wat betekent dit voor de behandeling en de rol van de professionals?
• Hoe verhoudt dit zich tot de zorg voor ouderen in het algemeen?

Sylvia Heijnen-Kohl, klinisch psycholoog en Zorgdirecteur Ouderen Mondriaan 

15.45 uur Afsluiting door dagvoorzitter

16.00 uur Einde programma, napraten tijdens borrel